نقش منصب وکیل الدوله در حکومت‌های افشاریه و زندیه

مقام وکالت در ساختار حکومتی و اجتماعی ایران عصر صفوی جایگاه خاصی داشت. با فروپاشی حکومت صفویه، مدعیان مختلف سلطنت، مقام منسوخ‌شدۀ وکالت دولت را احیا کردند و این مقام به‌تدریج با کسب اختیارات گسترده در سایر مشاغل دیوانی، حکومتی و نظامی رواج یافت. در پژوهش کنونی به این سوال پاسخ داده می‌شود که کدام مناسبات سیاسی ـ نظامی در دوره‌های افشاریه و زندیه، موجب افزایش نقش‌ منصب وکیل‌الدوله شد؟ در این پژوهش، با استفاده از روش تحقیق تاریخی و طبقه‌بندی تحولات سیاسی ـ نظامی حکومت‌های افشاریه و زندیه، این ویژگی‌ها و آثار آن بر منصب وکیل الدوله را تحلیل و بررسی می‌کنیم. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که مقام وکالت دولت نقش مهمی در تضعیف فرمانروایی شاهزادگان و همچنین نظام دیوان‌سالاری صفویه داشت و در مقابل، به اقتدار روزافزون مدعیان مختلف سلطنت یاری رسانید.